وهزارهتی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ههرێمی كوردستان، لهگهڵ وهزارهتی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی له حكومهتی ئێراق، دوای گفتوگۆیهكی چڕ و، تاوتوێكردنی سهرجهم بابهته هاوبهشهكان، نهخشهڕێگهی كاری داهاتویان داڕشت.
دهستپێكی كارهكان
لهو چوارچێوهیهدا و، له دوهم رۆژی سهردانی وهفدی وهزارهتی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ههرێمی كوردستان بۆ بهغداد، ئهمڕۆ چوارشهممه، ڕێكهوتی (18/7/2018) له دیوانی وهزارهتی خوێندنی باڵا-ی ئێراقی، كۆبونهوهیهكی هاوبهش بهسهرپهرشتی د.یوسف گۆران وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ههرێمی كوردستان و، د.عبدالڕزاق عبدالجلیل عیسی وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی حكومهتی ئێراق له نێوان ههردو وهزارهت بهڕێوهچو.
نهخشهی تهواوكردنی ڕێگهی زانستی دانرا
له سهرهتای ئهو كۆبونهوهیهدا، وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ئێراقی دوای بهخێرهێنانی د.یوسف گۆران وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی و، وهفدی میوان وتی: ئهمڕۆ ڕۆژێكی میژوییه، چونكه پێكهوه سهرپهرشتی پهرهپێدانی خوێندنی باڵا له سهرانسهری ئێراق دهكهین، وتیشی ئیمه پێشتر سهردانی ههرێمی كوردستانمان كرد و، نهخشه ڕێی پێكهوه كاركردنمان داڕشت، بۆیه بۆچونی هاوبهشمان ههیه، بهڵام بههۆی ئهو بارودۆخ و گرفتانهی هاتنه پێش نهمانتوانی وهك پێویست ئهو كارانه بكهین، كه پێویست بو بیكهین، بۆیه ئهمڕۆ نهخشهی تهواوكردنی ئهو ڕێگهیه دادهنێین و، بههیواین له ئهنجامی گفتوگۆكانماندا بتوانین بگهینه ئهنجامی هاوبهشی باش و ڕێكهوتنامهیهكی لێكگهیشتن ئیمزا بكهین، وتیشی ئهو رێكهوتنامهیه تهنها چوارچێوهی كارهكانمان دادهنێ، بهڵام كارهكانمان له پراكتیكدا زۆر لهو ڕێككهوتنامهیه فراوانتر دهبێ.
دهبێ زانكۆكانی ئێراق و ههرێمی كوردستان له كاركردنی لۆكاڵی و ناوچهیی خۆیان دهرباز بكهن
له بهشێكی دیكهی كۆبونهوهكهدا، د.یوسف گۆران وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ههرێمی كوردستان، دوای ئهوهی سوپاسی ئهو پێشوازییهی كرد، جهختی له وتهكانی وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی ئێراقی كرده و وتی: پهیوهندییهكانمان لهوكاتهوه دهستپێكرد كه وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ئێراقی لهسهر بانگهێشتی ئێمه سهردانی ههرێمی كوردستانی كرد و، پێكهوه گفتوگۆكمان كرد و ئاڵوگۆری بیڕورامان كرد بۆ پهرهپێدانی پرۆسهی خوێندن بهشێوهیهك زانكۆكان له چوارچێوهی كاركردنی لۆكاڵی و ههرێمایهتیهكان دهربچن و، خۆیان بگهێننه ئاستی نێودهوڵهتی، د.یوسف گۆران ئهوهشی ڕاگهیاند: ئهم سهردانهی ئهمڕۆمان بۆ تهواوكردنی ئهو كارهیه كه له ههرێمی كوردستان بهردی بناخهكهیمان دانا، چونكه دهمانهوێ پێكهوه پڕۆسهی خوێندن له ئێراق و ههرێمی كوردستان پهرهپێبدهین، ههروهك جهختی لهسهر ئهوهشكردهوه، كه له دهستوردا بهڕونی ئاماژه بهداڕشتنی سیاسهتی خوێندنی باڵا له ئێراق كراوه، كه دهبێ بههاوبهشی كاری لهسهر بكرێ، ههروهك نهخشهڕێی سهرجهم كارهكانی دیاریكردوه، كه دهبێ چۆن كاربكهین، وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ههرێمی كوردستان ئهوهشی ڕونكردنهوه لهبهر ڕۆشنایی مادده دهستورییهكانی ئێراق و، ئهو ڕێكهوتنامهی پێشتر ئێمزامان كرد، ئهمڕۆش بۆ قوڵبونهوهی زیاتر و، فراوانكردنی پهیوهندییهكانمان و كاركردنی دامهزراوهكانمان پێكهوه ڕێككهوتنامهیهكی لێكگهیشتن ئیمزا دهكهین، بههیواین بههۆی ئهو ڕێكهوتنامهیه بهرچاوی ههموان باشتر ڕون بێ بۆ كاركردنی پێكهوهیی له نێوان زانكۆ و دامهزراوه جیاكان، ئهوهش زۆرینهی بهئاڵوگۆڕی ستافی زانستی و خوێندكاران و، ئهنجامدانی كۆنفرانسی هاوبهش له بواره جیاكان و، توێژینهوهی هاوبهش و، چهندین بابهتی دیكهی هاوبهش و ستراتیژی، هیواشی خواست ئهمڕۆ ڕۆژێكی مێژوی بێ بۆ پرۆسهی خوێندن و سهرجهم بوارهكانی دیكه له ئێراق و ههرێمی كوردستان.
زانكۆ حكومیهكانی ههرێمی كوردستان له بهغدا كێشهی دانپیانانیان نهما
له تهوهری یهكهمی كۆبونهوهكهدا، كه تایبهت بو بهدانپیانان به ژمارهیهك له زانكۆ حكومیهكانی ههرێمی كوردستان، دوای گفتوگۆیهكی زۆر بهخستنهڕوی مافی دهستوری ههرێمی كوردستان لهلایهن د.یوسف گۆران وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی و وهفدی یاوهری، له ئهنجامدا د.عبدالڕزاق عبدالجلیل عیسی وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی حكومهتی ئێراق ڕایگهیاند: بهبێ ئهوهی هیچ لێژنهیهكمان سهردانی ئهو زانكۆیان بكات، ڕاستهوخۆ دانیانپیدا دهنێن و، هاوشێوهی زانكۆكانی دیكه مامهڵهیان لهگهڵدا دهكهین، بهوهش زانكۆكانی (زاخۆ، سۆران، گهرمیان، ڕاپهڕین، ههڵهبجه، زانكۆی كوردستان/ههولێر، چەرموو و بۆردی پزیشكی) كێشهی دانپیانیان له ئێراقدا نامێنێ، له بهرامبهردا وهزارهتی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی دان بهزانكۆ تایبهتهكانی ئێراقی له ناوچه دابڕیندراوهكانی ههرێمی كوردستان دهنێ.
ئاڵوگۆڕی خوێندكاران دهكرێ
له تهوهرێكی دیكهی كۆبونهوهكهدا، بڕیاردرا ساڵانه له لایهن وهزارهتی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ئێراق ژمارهیهك كورسی خوێندن بۆ خوێندنی بهكالۆریۆس بۆ خوێندكارانی ههرێمی كوردستان له زانكۆكانی ئێراق دابینبكرێ، لهههمان كاتدا وهزارهتی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ههرێمی كوردستان، ساڵانه ژمارهیهك كورسی خوێندن لهههمان ئاستی بهكالۆریۆس بۆ خوێندكارانی ئێراقی له زانكۆ حكومیهكانی ههرێمی كوردستان تهرخان بكرێ.
داشكاندنی له كرێی خوێندنی سیستمی پارالێل كرا
ههر لهو كۆبونهوه هاوبهشی نێوان وهزارهتهكانی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی له ئێراق و ههرێمی كوردستان، بڕیاردرا بهداشكاندنی (30%) له كرێی خوێندن بۆ ئهو خوێندكارانهی بهسیستمی پارالێل له زانكۆ حكومیهكان لهسهرانسهری ئێراق و ههرێمی كوردستان دهخوێنن.
ڕاستهوخۆ ڕاستاندن بۆ بڕوانامهی دهرچوان دهكرێ
له بڕگهیهكی دیكهی كۆبونهوهكهدا و، له پێناو باشتر و پهلهكردن له ڕایكردنی كاروباری هاوڵاتیان بهتایبهت له ڕاستاندنی بڕوانامهكان، كۆبونهوهكه دوای تاوتوێكردنی سهرجهم لایهنهكان، له ئهنجامدا بڕیاردرا، ههردو وهزارهت ڕاستهوخۆ ڕاستاندن بۆ سهرجهم ئهو بڕوانامانه بكهن، كه دهرچوان پێویستیان پێیان ههیه، بهبێ گهڕانهوه بۆ لایهنی دیكه.
سكۆلهرشیپ و بابهتی نوێنهرایهتی ههرێمی كوردستان له باڵیۆزخانهكانی ئێراق
ههر لهوكۆبونهوهیهدا، گفتوگۆ لهبارهی ئهو سكۆلهرشیپانه كرا، كه لهلایهن وڵاتانهوه پێشكهش بهئێراق دهكرێ و، ههرێمی كوردستانی لێبیبهش دهكرێ، ههروهك گفتوگۆ لهسهر نوێنهرایهتی ههرێمی كوردستان له نوێنهرایهتی رۆشنبیری له باڵیۆزخانهكانی ئێراق له وڵاتان كرا، لهو چوارچێوهیهشدا دوای ڕونكردنهوه و گفتوگۆیهكی چڕ لهسهر ئهو بابهته، د.عبدالڕزاق عبدالجلیل عیسی وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی حكومهتی ئێراق ئامادهیی وهزارهتهكهی پیشاندا بۆ دامهزراندنی نوێنهرایهتی وهزارهتی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ههرێمی كوردستان له نوێنهرایهتی رۆشنبیری له باڵیۆزخانهكانی ئێراق له وڵاتان. سهبارهت بهو سكۆلهرشیپانهی لهلایهن وڵاتانهوه ڕاستهوخۆ پێشكهش به ئێراق دهكرێ، كۆبونهوهكه جهختی لهسهر ئهوهكردهوه كه خوێندكاران لهسهرانسهری ئێراق بهههرێمی كوردستان وهك یهك مامهڵهیان لهگهڵدا دهكرێ و، خوێندكارانی ههرێمی كوردستان هاوشێوهی شارهكانی دیكهی ئێراق له كاتی ڕاگهیاندنی ههر سكۆلهرشیپێك لهسهر وێبسایتی وهزارهتهكهیان ڕاستهوخۆ دهتوانن فۆرمی پێشكهشكردنی داواكاری پڕبكهنهوه، لهههمان كاتدا كۆبونهوهكه بریاریدا له ناردنه دهرهوهی خوێندكاران لهلایهن وهزارهتی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ئێراقی ههرێمی كورستانیشی لی ئاگادار بكهنهوه.
پێشخستنی خوێندنی كوردی له ئێراق
له پێناو پهرهپێدان بهبهشهكانی زمان و ئهدهبی كوردی له زانكۆكانی ئێراق و، بایهخدان بهزمانی كوردی، د.یوسف گۆران وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ههرێمی كوردستان بڕیاریدا بهپێشكهشكردنی (5) كورسی خوێندنی ماستهر و (2) كورسی خوێندنی دكتۆرا بهوهزارهتی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ئێراق بۆ بهشهكانی زمانی كوردی.
ئهنجومهنی متمانهپێدان دادهمهزرێ
ههر لهو كۆبونهوهیهدا بڕیاردرا بهپێكهێنانی لێژنهیهكی هاوبهش بۆ دامهزراندنی ئهنجومهنێكی تایبهت بهدڵنیایی جۆری و متمانهبهخشین بهسهرپهرشتی ههردوو دهزگای سهرپهرشتی و دڵنیایی جۆری له وهزارهتی خوێندنی باڵا و تویژینهوهی زانستی له حكومهتی فیدراڵ و ههرێمی كوردستان.
تاوتوێكردنی چهند بابهتێكی دیكه هاوبهش
له بهشی كۆتایی كۆبونهوهكهشدا، گفتوگۆ لهسهر بابهتێكی دیكهی هاوبهش له نێوان ههردو وهزارهت كرا و، له كۆتایشدا بڕیاری پێویستیان لهبارهوه درا.
ڕێككهوتنامهیهكی لێكگهیشتن ئیمزا كرا
دوا بهدوای كۆبونهوهكهش، ڕێككهوتنامهیهكی لێكگهیشتن له نێوان د.یوسف گۆران وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ههرێمی كوردستان و، د.عبدالڕزاق عبدالجلیل عیسی وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی حكومهتی ئێراق ئیمزا كرا، ئهو ڕێككهوتنامهیه، كه چهندین تهوهری گرنگی لهخۆگرتوه بۆ ماوهی چوار ساڵ كاردهبێ تایبهته به بوارهكانی (ئهكادیمی و زانستی، توێژینهوه و مهشقكردن، ڕۆشنبیری و پهرهپێدان) له (6) ماددهدا سهرجهم ئهو بڕگه و تهوهر و بابهتانه یهكلایكراوهتهوه، كه له نێوان ههردولادا بهههڵپهسێردراوی مابوهوه، ههربۆیه بههۆی ئهو ڕێككهوتنهوه زۆرینهی كێشهكانی نێوان ههردولا چارهسهركرا و، ههروهك بنهماكانی نهخشهڕێی پهرهپێدانی پهیوهندییهكان و، چۆنیهتی كاركردنی داهاتوش داڕێژرا.
ئهمڕۆ بوه ڕۆژێكی مێژوی
دوابهدوای ئیمزاكردنی رێكهوتنامهكهش، له كۆنگرهیهكی ڕۆژنامهیی هاوبهشدا، د.یوسف گۆران وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ههرێمی كوردستان و، د.عبدالڕزاق عبدالجلیل عیسی وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی حكومهتی ئێراق ڕونكردنهوهی زیاتریان بهمیدیاكاران و ڕۆژنامهنوساندا، بۆ ئهوهش لهسهرهتادا د.عبدالڕزاق عبدالجلیل عیسی وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی حكومهتی ئێراق ڕایگهیاند: ئهمڕۆ بۆ ئێراقیهكان ڕۆژێكی مێژوییه، چونكه ئهم رێككهوتنامهیه دهرگایهكی فراوانی بۆ پهرهپێدانی پهیوهندییهكانمان لهگهڵ دامهزراوه زانستیهكانی ههرێمی كوردستان كردهوه، چونكه بههۆی ئهو رێككهوتنامهیه بایهخدان بهپهرهپێدان و ڕاهێنانی توانای گهنجانمان له ئێراق و ههرێمی كوردستان دهكاتهوه، لهههمان كاتدا لێژنه هونهرییهكانمان دهست بهكارهكانیانی خۆیان دهكهن بۆ ئهوهی ههمو كارهكان بكهونه سهر ڕێگهی خۆیان.
زانكۆكان دهبێ ئاستی زانستیان زیاتر پێشبخهن
ههر لهو كۆنگره ڕۆژنامهیهدا، د.یوسف گۆران وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ڕایگهیاند: ئهمڕۆ گفتوگۆیهكی چڕ و پر دهسكهوتی زانستیمان كرد، بهرئهنجامی گفتوگۆكانمان ئهم ڕێككهوتنامهیهیه، بێگومان بههۆیهوه ئاستی پهیوهندییهكانمان له بواری خوێندنی باڵا و كاری پێكهوهیی فراوانتر دهكات، چونكه بۆچونی هاوبهشمان بۆ كاركردن له زۆربهی سێكتهرهكانی خوێندنی باڵا ههیه، چونكه ئێمه دهمانهوێ خوێندكار كه زانكۆ تهواو دهكات بتوانێ كار بكات و، دهرفهتی كاریش بۆ خهڵكی دیكه بڕخسێنێت، لهههمان كاتدا دهمانهوێ زانكۆكانمان بهشێوهیهك ئاستی زانستیان پێشبكهوێ تا بگهنه ئاستی زانكۆ پێشكهوتوهكانی جیهان، چونكه زانكۆكانمان زانكۆی ڕهسهن و خاوهن مێژویهكی دهوڵهمهندی مهعریفین.
وێستگهیهكی دیكهی سهردانهكهی وهفدی وهزارهتی خوێندنی باڵا
له وێستگهیهكی دیكهی سهردانهكهیاندا بۆ شاری بهغداد، وهفدی وهزارهتی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ههرێمی كوردستان بهسهرۆكایهتی د.یوسف گۆران، كۆلێژی ئهسرائی زانكۆیی بهسهركردهوه، لهو بهسهركردنهوهیهدا، كه لهلایهن د.عبدالرزاق ماجدی ڕاگری كۆلێژهكه و ستافهكهی پێشوازییهكی گهرمیان لێكرا، د.یوسف گۆران وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی له وتهیهكیدا دهستخۆشی له ستافی بهڕێوهبردنی كۆلێژه زانكۆیهكه كرد و، هیوای خواست پهره بهپهیوهندییهكانیان لهگهڵ زانكۆكانی ههرێمی كوردستان بدهن، ههروهك خۆشحاڵی خۆشیی پیشاندا بهئاستی پێشكهوتویی زانكۆكه بهتایبهت له دابینكردنی پێداویستیهكانی خوێندن و دروستكردنی ژینگهیهكی لهبار بۆ خوێندكاران و، دروستكردنی تاقیگهی پێشكهوتو، لهبهرامبهردا، د.عبدالرزاق ماجدی ڕاگری كۆلێژهكه دوای بهخێرهێنانی د.یوسف گۆران و ئهندامانی وهفدی وهزارهت، هیوای خواست ئهو سهردانه ئهنجامی ئهرێنی لێبكهوێتهوه بۆ خزمهتكردن به پڕۆسهی خوێندن لهسهرانسهری ئێراق، له كۆتایشدا لهلایهن د.عبدالرزاق ماجدی ڕاگری كۆلێژی ئهسرائی زانكۆیی لۆگۆیی كۆلێژهكهیانی پێشكهش به د.یوسف گۆران وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی ههرێمی كوردستان و، ئهندامانی وهفدهكه كرد، ههروهك لهلایهن ئهندامانی وهفدی وهزارهتی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زاستی ههرێمی كوردستان چهند دیارییهك پێشكهش به ڕاگری كۆلێژی ئهسرائی زانكۆیی كرا.
كۆتایی سهردانهكه
بهوهش وهفدی وهزارهتی خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی بهسهرۆكایهتی د.یوسف گۆران كۆتایی بهسهردانهكهی بۆ دیدار و كۆبونهوهكانی هێنا و گهڕانهوه ههرێمی كوردستان، بهگهیشتنهوهشیان له فرۆكهخانهی نێودهوڵهتی سلێمانی د.یوسف گۆران وهزیری خوێندنی باڵا و توێژینهوهی زانستی له كۆنگرهیهكی رۆژنامهیدا بۆ ڕۆژنامهنوسان و میدیاكاران ناوهڕۆكی سهردانهكهیان بۆ بهغداد و ئاكامهكهی باسكرد و، وهڵامی پهیامنێرانی دایهوه.