د.یوسف گۆران وه‌زیری خوێندنی باڵا و توێژینه‌وه‌ی زانستی ڕایگه‌یاند: كێشه‌ی كه‌ركوك بۆ كورد چه‌نده ڕه‌هه‌ندی سیاسی هه‌یه، ئه‌وه‌نده‌ش ڕهه‌ندی سیمبولی نه‌ته‌وه‌یی هه‌یه، وتیشی جیاواز له تیڕوانینی ناوه‌نده جیهانیه‌كان، ئێمه له ڕوانگه‌ی ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌یه‌وه له كه‌ركوك و ناوچه‌كانی دیكه ده‌ڕوانین.
دیداری داهاتوی كورد
ئه‌و ڕاگه‌یاندنه‌ی د.یوسف گۆران وه‌زیری خوێندنی باڵا و توێژینه‌وه‌ی زانستی ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه، ڕێكه‌وتی (9/10/2018) له میانه‌ی پێشكه‌شكردنی بابه‌تێكی هات، كه له یه‌كه‌مین دیداری نێوده‌ڵه‌تی به‌ناونیشانی (داهاتوی كورد) پێشكه‌شیكرد.
له‌و دیداره‌دا، كه به‌چاودێری و ئاماده‌بونی د.یوسف گۆران وه‌زیری خوێندنی باڵا و توێژینه‌وه‌ی زانستی و، سه‌رۆكی ژماره‌یه‌ك له زانكۆكانی كوردستان و، مامۆستایان و توێژه‌ران له هۆڵی ئیسماعیل بێشكچی ده‌ستپێكرد، له‌لایه‌ن زانكۆی سلێمانی و زانكۆی پۆلیته‌كنیكی سلێمانی ڕێكخراوه، دیداره‌كه به‌ساتێك ڕێزگرتن بۆ گیانی پاكی شه‌هیدان ده‌ستپێكرد، پاشان د.ڕه‌زا حه‌سه‌ن حوسێن سه‌رۆكی زانكۆی سلێمانی به‌ناوی سه‌رۆكایه‌تی زانكۆی پۆلیته‌كنیكی سلێمانی و زانكۆی سلێمانی وته‌ی به‌خێرهێنانی پێشكه‌شكرد، پاشان باسی له گرنگی به‌ستنی ئه‌و دیداره له‌م كاته‌دا كرد و، وتی زانكۆكانمان وه‌ك دو ناوه‌ندی گرنگی زانستی له سلێمانی به‌ئه‌ركی سه‌رشانی خۆیان زانیوه ئه‌و بابه‌ته له چوارچێوه‌یه‌كی زانستیدا گفتوگۆی له‌باره‌وه بكه‌ن.
ئاینده‌ی كه‌ركوك له تێڕوانینی كورد
پاشان د.یوسف گۆران به‌ناونیشانی (ئاینده‌ی كه‌ركوك له تێڕوانینی كورد) بابه‌تێكی پێشكه‌شكرد.له‌سه‌ره‌تایی بابه‌ته‌كه‌یدا، د.یوسف گۆران وتی: وه‌ك كوڕه كه‌ركوكیه‌ك و، وه‌ك پسپۆڕێكی بواری یاسای ده‌ستوری به‌گرنگم زانی له چوارچێوه‌یه‌كی زانستیدا خوێندنه‌وه‌یه‌كی بابه‌تیانه بۆ كێشه‌ی كه‌ركوك و چاره‌سه‌ركردنی ئه‌و كێشه له داهاتودا بخه‌ینه‌ڕو، بۆ ئه‌وه‌ش ڕایگه‌یاند: لۆژیك و تێڕوانینی ئێمه‌ی كورد بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌ی كه‌ركوك له‌گه‌ڵ تێڕوانین و پێشنیازی ناوه‌نده ئه‌كادیمی و نێوده‌وڵه‌تیه‌كان جیاوازه، چونكه ئێمه وه‌ك كورد له ڕوانگه‌ی ناسنامه‌وه له‌و بابه‌ته ئه‌ڕوانین، ئه‌وه‌ش شتێكی ئاساییه چونكه هه‌ر نه‌ته‌وه‌ك و گه‌لێك له ڕوانگه‌یه‌كی جیاواز و كه‌لتورێكی جیاوازیان هه‌یه بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كانیان، وتیشی گرفتی كورد و سیاسه‌تی كوردیش ئه‌وه‌یه، كه له‌سه‌ر بنه‌مای ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌یی سیاسه‌ت داده‌ڕێژن، بۆیه ده‌بین سیاسه‌ت و تێڕوانینی كورد جیاوازه له ناوه‌نده جیهانیه‌كان، هه‌ربۆیه پێشنیازه‌كانیش بۆ چاره‌سه‌ركردنی ئه‌و كێشه‌یه جیاواز بون، هه‌ربۆیه بابه‌تی به‌عه‌ره‌بكردن گۆڕینی ناسنام و ئینجا نه‌وت تێكه‌ڵی سیاسه‌ت بون.
نه‌وت ته‌نها هۆكاری كێشه‌ی كه‌ركوك نیه
له به‌شێكی دیكه‌ی بابه‌ته‌كه‌یدا، د.یوسف گۆران باسی له مێژوی دامه‌زراندنی ئێراق كرد و وتی: ئه‌بینین له دوای دروستبونی ده‌وڵه‌تی ئێراقه‌وه ڕه‌وتێكی ناسیۆنالیستی له‌ناو ئێراق په‌ره‌ی سه‌ند، ئه‌وه‌ش له ده‌سه‌ڵاتی عوسمانیه‌وه سه‌رچاوه‌ی گرتوه، به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌و شه‌پۆله ناسیۆنالیستیه‌ی له‌و سه‌رده‌مه‌دا له جیهان هه‌بو، له ئێراقیش ئه‌و ڕه‌وته ناسیۆنالیستیه گه‌شه‌ی كرد، بۆیه ده‌بینین له كۆتاییه‌كانی ساڵی بیسته‌كان و ڕێك له ساڵی (1928) بۆ یه‌كه‌م جار وشه‌ی به‌عه‌ره‌بكردن به‌كارهاتوه و به‌عه‌ره‌بكردن ده‌ستپێكرد، بۆیه ناتوانین بڵێین نه‌وت ته‌نها هۆكار بوه بۆ ئه‌و كێشه‌یه‌ی ئێستای كه‌ركوك، به‌ڵكو ده‌بینین له یه‌كه‌مین ئه‌نجومه‌نی شاری كه‌ركوك كه له‌لایه‌ن ئینگلیزه‌كان دروستكراوه، له كۆی (12) ئه‌ندام ته‌نها (1) عه‌ره‌ب بوه له به‌رامبه‌ر شوێنی نیشته‌جێبونی ئه‌و عه‌ره‌به‌شدا نوسراوه (بیابان) واتا له ناو شار عه‌ره‌ب بونی نه‌بوه، به‌ڵام پرۆسه‌ی به‌عه‌ره‌بكردن بوه هۆكارێك بۆ زیادبونی ژماره‌ی دانیشتوانی عه‌ره‌ب له‌و شاره، بۆیه ئه‌وانه‌ی پێیان وایه كێشه‌ی كه‌ركوك ته‌نها په‌یوه‌سته به بابه‌تی نه‌وت هه‌ڵه‌ن.
كه‌ركوك خاكی كوردستانه
د.یوسف گۆران وتیشی به‌درێژای مێژوی ئێراق شۆرشه‌كانی كورد له هه‌وڵدا بون بۆ ڕزگاركردنی ئه‌و شاره، بۆ نمونه له‌سه‌رده‌می شێخ مه‌حمودی نه‌مردا یه‌كه‌مین كار كه كردی هه‌وڵدان بوو بۆ ڕزگاركردنی كه‌ركوك، خه‌ڵكی كه‌ركوكیش له‌و بابه‌ته‌دا زۆر هاوكار و هه‌ماهه‌نگی شێخ مه‌حمودی نه‌مر بون و، له رێگه‌ی (ئه‌حمه‌دی خانه‌قا) په‌یوه‌ندی له نێوان خه‌ڵكی كه‌ركوك و شیخ مه‌حمود دروست بو.
له به‌شێكی دیكه‌ی قسه‌كانیدا، د.یوسف گۆران وتی: كێشه‌ی كه‌ركوك به‌درێژایی حكومه‌ته ناسیۆنالیسته‌كانی ئێراق هه‌ر هه‌بوه، چونكه په‌یوه‌ندی به‌ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌یه‌كه‌وه هه‌بوه، هه‌ر بۆیه له سه‌رده‌می شیخ مه‌حمود تا مام جه‌لال هه‌میشه كه‌ركوك یه‌كێك بوه له ته‌وه‌ره سه‌ره‌كیه‌كانی گفتوگۆكان و، هه‌موان جه‌ختیان له‌سه‌ر ئه‌وه كردۆته‌وه كه كه‌ركوك خاكی كوردستانه، بۆیه جه‌ختیان له‌سه‌ر ئه‌وه كردۆته‌وه كه پێویسته له ڕوی دیموگرافیه‌وه چاره‌سه‌ری كێشه‌ی ئه‌و شاره بكرێ، به‌ڵام ده‌بینین شێواندنی لایه‌نی دیمگرافی ئه‌و پارێزگایه گه‌یشته ترۆپك كاتێك پرۆسه‌ی ئه‌نفال به‌قوڵای له سنوری كه‌ركوك و گه‌رمیان كرا، چونكه ئه‌وه‌ش به‌شێك بوه له سیاسه‌تی به‌عه‌ربكردن.
ئێراق دانی به‌وه‌دا نا كه به‌عه‌ربكردن له كه‌ركوك و ناوچه دابرێندراوه‌كان هه‌یه
د.یوسف گۆران به‌شێكی دیكه‌ی بابه‌ته‌كه‌ی ته‌رخانكرد بۆ هه‌وڵه‌كان بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌ی كه‌ركوك له دوای ساڵی (2003)، بۆ ئه‌وه‌ش ڕایگه‌یاند: دانانی ماددی (58) له ده‌ستوری كاتی ئێراق و، دواتر جێگیركردنی ماددی (140) له ده‌ستوری هه‌میشه‌یی ئیڕاق یه‌كێك بوو له هه‌نگاوه باشه‌كان، چونكه له ڕوی ده‌ستوری و یاسایه‌وه ئێراق دانی به‌وه‌دا نا كه به‌عه‌ربكردن له كه‌ركوك و ناوچه دابرێندراوه‌كان هه‌یه، بۆیه ئه‌و مادده ڕێوشوێنی چاره‌سه‌ری ئه‌و كێشه‌ی ده‌ستنیشان كرد، به‌تایبه‌ت له گه‌ڕاندنه‌وه‌ی عه‌ره‌ب بۆ ناوچه‌كانی لێوه‌ی هاتبون، له‌گه‌ڵ هێنانه‌وه‌ی كورد و توركمان بۆ كه‌ركوك و ناوچه‌كانی خۆیان، هه‌رچه‌نده ده‌بوو ئه‌م خاڵه‌ی مادده‌ی (140) له ساڵی (2007) كۆتای پێبهاتایه، به‌ڵام كێشه و گرفتی بۆ دروستكراو وه‌ك خۆی جێبه‌جێ نه‌كرا، چونكه پێش ئه‌وه‌ی جێبه‌جێ بكرێ ماوه‌كه‌ی ته‌واو بوو.
دامه‌زراوه‌ی یاسایی و ده‌ستوری و كه‌لتوری جێبه‌جێكردنی یاسا نیه
هه‌ر له میانه‌ی قسه‌كانیدا، د.یوسف گۆران باسی له هه‌نگاو و پێشنیازه نوێیه‌كان كرد بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌ی كه‌ركوك و ڕایگه‌یاند: له ساڵی (2005) تا ساڵی (2007) وه‌ك له ده‌ستور دانرابو، نه‌توانرا ئه‌و كێشه‌یه چاره‌سه‌ر بكرێ، هۆكاره‌كه‌شی بۆ ئه‌وه ده‌گه‌رێته‌وه، كه ئیڕاق له ڕوی جێبه‌جێكردنی بنه‌ما ده‌ستوری و یاساییه‌كان لاوازه و وه‌ك پێویست نیه، كه‌واته كه نه‌توانرا له ڕوی یاسایی و ده‌ستوری چاره‌سه‌ری ئه‌و كێشه‌یه بكه‌ین، ده‌بێ به‌دوای چاره‌سه‌ری دیكه‌دا بگه‌ڕێین، بۆ ئه‌وه‌ش ده‌بێ سود له ئه‌زمونی وڵاتانی دنیا وه‌ربگرین، چونكه هه‌مان كێشه كه له باشوری ئه‌فریقا هه‌بوو، به‌ڵام به‌هۆی ئه‌وه‌ی دامه‌زراوه‌ی یاسایی و ده‌ستوریان هه‌بوو، كه‌لتوری یاسایان هه‌بو، توانرا كێشه‌كان چاره‌سه‌ر بكرێ، به‌ڵام بینیمان له ئێراق نه‌توانرا، له‌به‌رئه‌وه ده‌بێ بیر له چوارچێوه‌یه‌كی ناوخۆیی و ده‌ستپێشخه‌رییه‌كی كوردی بكه‌ینه‌وه، ئه‌وه‌ش به‌دوو قۆناخ ده‌كرێ، كه بریتین له مانه‌ی خواره‌وه:
یه‌كه‌م/ چاره‌سه‌ری مه‌ودا كورت: یه‌كێك له كێشه‌كانی بڕگه‌كانی ماده‌ی (140) ئه‌وه‌یه ( مرجع و عائید)تی كه‌ركوكی له ژێر هیچ ده‌سه‌ڵاتیك دیاری نه‌كردوه، بۆیه بینیمان له دوای ساڵی (2005) ته‌نها له ژێر ده‌سه‌ڵاتی ئێراقدا بوو، به‌ڵكو نابوو له ژێر ده‌سه‌ڵاتی ئێراقدا بوایه، چونكه ئێراق خۆی به‌شێك بووه له كێشه‌كه، به‌ڵكو ده‌بوایه به‌هاوبه‌شی له نێوان (هه‌رێمی كوردستان و به‌غداد) بوایه، یان له ژێر ده‌سه‌ڵاتی لایه‌نی سێیه‌م بوایه، ئه‌و كات چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان ئاسانتر ده‌بوو، له‌به‌رئه‌وه‌ی پێیان ده‌وترێ ناوچه‌ی جێگه ناكۆك، بۆیه به چ مافێك ده‌سه‌ڵاتی حكومی ده‌سه‌ڵاته‌كه‌ی دیكه ده‌كات؟، بۆیه ئێستا یه‌كێكه له چاره‌سه‌ره هه‌نوكه‌یه‌كان ئه‌وه‌یه ده‌سه‌ڵاتی به‌ڕێوه‌بردنی كه‌ركوك و ناوچه هاوشێوه‌یه‌كان، ئه‌وه‌یه كه به‌هاوبه‌شی له نێوان (هه‌رێمی كوردستان و به‌غداد) به‌ڕێوه‌ببرێ، یان ده‌سه‌ڵاتێك بێ له‌سه‌روی ئه‌م دوو لایه‌نه‌وه بێ جا نێوده‌وڵه‌تی بێ یان سه‌ربه‌خۆی بێ تا كێشه‌كه چاره‌سه‌ر ده‌بێ، چونكه ئه‌گه‌ر ئێمه وانه‌كه‌ین ناتوانین ئه‌و كێشه‌یه چاره‌سه‌ر بكه‌ین، له‌به‌رئه‌وه له به‌بێ یه‌كلایكردنه‌وه‌ی ئه‌و بابه‌ته هه‌رجۆره چاره‌سه‌رێك له‌به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌و لایه‌نه ده‌بێ كه ده‌سه‌ڵاتی حه‌قیقی له‌و ناوچانه هه‌یه، هه‌روه‌ها ده‌بێ شێوه‌یه‌ك له به‌ڕێوه‌بردنی خۆجێیی دروست بكه‌ین له‌و ناوچانه كه هه‌موو پێكهاته‌كان ده‌سه‌ڵاتی به‌ڕێوه‌بردنی ئه‌و ناوچانه‌یان هه‌بێ.
دوه‌م/ چاره‌سه‌ری درێژخایان: بۆ چاره‌سه‌كردنی بنه‌ڕه‌تی و مه‌ودا درێژیش، د.یوسف گۆران ئاماژه‌ی به‌چه‌ند ڕێگه‌یه‌ك كرد و ڕایگه‌یاند:
- كورد تا ئێستا پابه‌نده به‌جێبه‌جێكردنی مادده‌ی (140)، پێشی وایه ئه‌گه‌ر ئه‌و مادده ده‌ستورییه به‌و ورده‌كارییه یاسایه‌ی كه هاتوه ده‌توانین كۆتایی به‌و كێشه‌یه بهێنین. وتیشی له جێبه‌جێكردنی ئه‌و ماده‌یه‌دا ڕه‌هه‌ندی نێوده‌وڵه‌تی فه‌رامۆش كراوه، چونكه له بڕگه‌یه‌كی مادده‌ی (140)دا باس باس له‌وه ده‌كات، ئه‌گه‌ر لایه‌نه‌كان نه‌گه‌یشتنه ڕێككه‌وتن، ئه‌وكات ده‌بێ بێن داوا له نێرده‌ی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان له به‌غداد بكه‌ن هاوكاریان بكات بۆ چاره‌سه‌ركردنی ئه‌م كێشه‌یه، تاكو ئێستا هه‌ندێ جار هاتبن، و ڕاسپارده‌ی تایبه‌تیان هه‌بوه، به‌ڵام زیاتر ڕاوێژكاری بوه، بۆیه ده‌كرێ ڕه‌هه‌ندی نێوده‌وله‌تی له چاره‌سه‌ركردنی ئه‌م كێشه‌یه ڕۆڵ ببینێ. بۆیه تا ئیستا جێبه‌جێكردنی مادده‌ی (140) یه‌كێكه له ئه‌گه‌ره‌كانی چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌ی كه‌ركوك و ئه‌و ناوچانه.
- ئه‌م هه‌نگاوه‌شیان بریتیه له چاره‌سه‌ری سیاسی، بۆ ئه‌وه‌ش وتی: ده‌بێ دابه‌شكردنی كۆتایی سنوری جوگرافی خۆمان له‌گه‌ڵ ئێراق ده‌ستنیشان بكه‌ین، ئه‌وه‌ش بابه‌تێكه زۆر به‌ڕونی له مادده‌ی (140) باس نه‌كراوه، بۆیه ده‌بێ ئێمه سنوری كۆتایی خۆمان له‌گه‌ڵ ئیراق دیاری بكه‌ین، چونكه یه‌كێك له كێشه‌كانمان له‌گه‌ڵ ئێراق ئه‌وه‌یه، كه سه‌رباری ئه‌وه‌ی كیانێكین به‌ڵام سنوری جوگرافیمان دیار نیه، بۆیه ده‌بێ ئه‌م بابه‌ته چاره‌سه‌ر بكه‌ین، چونكه‌ئه‌م بابه‌ته له كه‌ركوك، موسڵ و خانه‌قین و ناوچه‌كانی دیكه هه‌مو كات وه‌ك قومبه‌له‌یه‌كه له په‌یوه‌ندی نێوان هه‌رێمی كوردستان و به‌غداد، بۆیه ده‌بێ چاره‌سه‌ری ئه‌وه بكه‌ین كه سنوری كۆتایی هه‌رێمی كوردستان له‌گه‌ڵ ئێراق دیاری بكرێ، ئه‌وه‌ش به چی دیاری ده‌كرێ؟ له وه‌ڵامی ئه‌و پرسیاره‌دا د.یوسف گۆران ڕونكردنه‌وه‌ی زیاتری داو وتی: وڵاتان چاره‌سه‌ری زۆریان داناوه، بۆ نمونه له باشوری ئه‌فریقیا ڕاپرسی دیاریكرا، هه‌ر ناوچه‌یه‌ك كوێی هه‌ڵبژارد ئه‌توانێ بگه‌ڕێته‌وه سه‌ر ئه‌و ویلایه‌ته‌ی كه ویستیان له‌سه‌ره، به‌هه‌مان شێوه له باشوری سودانیش ئه‌و كیشه‌یه به‌هه‌مان ڕێگه چاره‌سه‌ر كرا، به‌ڵام یه‌كیك له كێشه‌كانی كه‌ركوك ئه‌وه‌یه ته‌نها سنوری پارێزگا نیه، به‌ڵكو سنوری جوگرافی ناوشاری كه‌ركوك یه‌كیكه له كێشه هه‌ره گه‌وره‌كان، چونكه بۆ بابه‌تی كه‌ركوك ده‌بێ ڕێگه چاره‌ی جیاوازمان هه‌بێ واتا بۆ شاره‌كه جیاواز بێ له‌گه‌ڵ پارێزگاكه، ڕه‌نگه چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌ی پارێزگاكه ئاسانتر بێ، چونكه هه‌ندێ یه‌كه‌ی كارگێڕی هه‌یه ته‌واو كوردن و هه‌ندێكی دیكه‌شیان ته‌واو عه‌ره‌بن، ئه‌وه بۆ دیاریكردنی كێشه‌ی دیاریكردنی سنور زۆر ئاسان بێ، به‌ڵام بۆ ناو خودی شاره‌كه یه‌كێك ده‌بێ له كێشه گه‌وره‌كان، ڕاسته زۆرجار دابه‌شكردنی گه‌ڕه‌كه‌كان له‌سه‌ر بنه‌مای ئیتنیه، به‌ڵام له زۆربه‌شیان تێكه‌ڵاوی و په‌یوه‌ندییه‌كی زۆر هه‌یه، بۆ چاره‌سه‌ركردنی ئه‌و كێشه‌یه‌ش د.یوسف گۆران وتی: ده‌بێ دۆخێكی تایبه‌ت بدرێ به كه‌ركوك، به‌شێوه‌یه‌ك له ڕوی كارگێڕی و ده‌ستورییه‌وه خۆی خۆی به‌ڕێوه‌ببات، بۆ ئه‌وه‌ی ناچار نه‌بین دابه‌شی بكه‌ین، وه‌ك به‌رلینی لێبكه‌ین، به‌ڵام ئه‌وه‌ش كیشه‌یه‌كی دیكه ده‌هێنێته پێشه‌وه، ئه‌و دۆخه تایبه‌ته‌ی كه ده‌یبێ سه‌ر به‌كێ ده‌بێ، له وه‌ڵامی ئه‌و پرسیاره‌شدا د.یوسف گۆران ڕایگه‌یاند: ئێمه وه‌ك كورد پێمان وایه له‌به‌رئه‌وه‌ی خاكی كه‌ركوك و ناوچه دابڕاوه‌كان به‌شێكن له كوردستان ئه‌م ناوچه‌یه پێویسته سه‌ر به‌هه‌رێمی كوردستان بێ، به‌ڵام دۆخێكی تایبه‌تی پێ بدرێت، كه‌واته دۆخێكی تایبه‌ت له كه‌ركوك بۆ هه‌موو پێكهاته‌كان، هه‌مو مافه‌كانیان تێدا ده‌سته‌به‌ر بكه‌ن به‌پێیی وه‌زن و دانیشتوانی هه‌ر پێكهاته‌یه‌ك، به‌ڵام ئه‌م دۆخه به‌شێك بێ له هه‌رێمی كوردستان، نه‌ك به‌شێك بێ به‌ته‌نیا یاخود به‌شێك بێ له ئێراق، ئه‌وه‌ش به‌وه ده‌كرێ كه ده‌بێ پیش هه‌مو شتێك ده‌بێ دڵنایه‌یه‌كی زۆر به‌هێزمان هه‌بێ بۆ پێكهاته‌كانی دیكه، چونكه یه‌كێك له كێشه‌كان له‌لای پێكهاته‌كانی ئێراق به‌كورد و عه‌ره‌ب و توركمان ئه‌وه‌یه كه سیاسه‌ت له‌سه‌ر بنه‌مای ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌ی دانراوه، له‌به‌رئه‌وه ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌یی هه‌میشه به‌شێك بوه له پایه سه‌ره‌كیه‌كانی سیاسه‌ت له ئێراق، بۆیه چه‌ندێك بۆ ئێمه ڕاسته كه كه‌ركوك سه‌ر به‌هه‌رێمی كوردستان نه‌بێ ئه‌وه ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌ییمان ڕه‌نگه دوچاری هه‌ڕه‌شه و توانه‌وه ببێ، ئه‌وه بۆ توركمانیش هه‌ر ڕاسته و بۆ به‌شێك له عه‌ره‌به‌كانیش ڕاسته، بۆیه پێم وایه بۆ كورد باشتره دۆخێكی تایبه‌ت بۆ پێكهاته‌كان دابین بكه‌ین، به‌ڵام به‌بونی دڵنیایه‌یه‌ك، ئینجا ڕه‌نگه ئه‌و دڵنیایه پێویستی به‌وه بكات ئه‌و مافانه‌ی كه بۆ توركمان و عه‌ره‌به‌كان هه‌یه له ده‌ستوری هه‌میشه‌ی كوردستاندا جێگه‌ی بكه‌ینه‌وه و، تێدا ئه‌و دۆخه تایبه‌ته‌ی كه‌ركوك و هه‌ر ناوچه‌یه‌كی دیكه ئه‌گه‌ر هه‌بێ له ده‌ستوری هه‌میشه‌ی كوردستان ڕه‌نگبداته‌وه، بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌و ناوچانه ده‌ژین له گه‌ڕانه‌وه‌یان بۆ سه‌ر هه‌رێمی كوردستان هه‌ست به‌وه نه‌كه‌ن كه مافه‌كانیان لێده‌سه‌ندرێته‌وه، ئه‌وانه ڕه‌نگه به‌شێك بن له دڵنیایی یاسایی، به‌ڵام ڕه‌نگه دڵنیایی یاسای به‌س نه‌بێ بۆ وڵاتێك كه یاسا خۆیی تێدا زۆر سه‌ره‌ه‌ر نیه و ناتوانێ ته‌حكم به‌سیاسه‌ت بكات، بۆیه دڵنیایی نێوده‌وڵه‌تیش گرنگه دیاری بكرێ، دڵنیایی نێوده‌وڵه‌تی بۆ ئه‌و پێكهاتانه بۆ ئه‌وه‌ی مافه‌كانیان وه‌ك ئه‌وه‌ی هه‌یه بپارێزرێ و، لایه‌نی سێیه‌م و یان زیاتر له سێیه‌م هه‌بێ بۆ چاره‌سه‌ركردنی ئه‌م كێشه‌یه، وه‌ك چۆن ئه‌وه‌ی كاتی خۆی له قوبرس بۆ توركه‌كانی قوبرس دابینكرا.
ته‌نها به‌گفتوگۆی سیاسی ده‌توانین ئه‌و كێشه‌یه چاره‌سه‌ر بكه‌ین
وتیشی ئه‌گه‌ر بمانه‌وێ كێشه‌ی كه‌ركوك به‌ته‌واوه‌تی چاره‌سه‌ر بكه‌ین، ده‌بێ بابه‌تی نه‌وت له كه‌ركوك دوربخه‌ینه‌وه، چونكه نه‌وت ڕه‌هه‌ندێكی هه‌رێمی و نێوده‌وڵه‌تیشی هه‌یه، وتیشی ته‌نانه‌ت به‌و شێوه‌یه ده‌توانین كێشه‌كانمان له‌گه‌ڵ به‌غدادیش چاره‌سه‌ر بكه‌ین، له‌به‌رئه‌وه‌ی نه‌وت مه‌ترسی زیاتر دله چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان زیاتر ده‌كات، بۆیه ده‌بێ كیشه‌ی نه‌وت به‌ته‌واوه‌تی له نێوان هه‌رێمی كوردستان و به‌غداد چاره‌سه‌ر بكرێ، بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و ترسه بره‌وێته‌وه، كه‌له‌سه‌ر نه‌وت هه‌یه، ئه‌وه‌شی ڕاگه‌یاند: زۆر ئه‌سته‌مه تازه به‌ده‌ستور بتوانین كێشه‌كانمان له‌گه‌ڵ به‌غداد چاره‌سه‌ر بكه‌ین، به‌ڵكو ته‌نها به‌گفتوگۆی سیاسی ده‌توانین ئه‌و كێشه‌یه چاره‌سه‌ر بكه‌ین.
كۆتا نمونه‌ی چاره‌سه‌ر
وتیشی هه‌ندێ ڕێگه چاره‌سه‌ری دیكه‌ش هه‌یه بۆ نمونه هه‌ندێك شوین هه‌یه له‌لایه‌ن دوو شوێنه‌وه به‌ڕێوه‌ده‌بردرێ، بۆ نمونه وه‌ك چۆن هه‌رێمی (ئه‌ندۆرا) له ڕوی سیاسیه‌وه هه‌م له ژێر ده‌سه‌ڵاتی ئیسانیا و هه‌م له ژێر ده‌سه‌ڵاتی فه‌رنسایه، به‌ڵام ده‌سه‌ڵاتی ڕه‌ها له‌ناو خودی هه‌رێمه‌كه‌یه، بۆیه ئه‌كرێ له‌یه‌ك شوێنێكدا دوو مه‌رجه‌عیه‌تی ده‌سه‌ڵاتی سیاسی هه‌بێ، به‌ڵام مه‌رجه‌عیه‌تی شكڵی ده‌بن، به‌ڵكو ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ی له‌وێ هه‌یه، ئه‌و ده‌سه‌ڵاتی ڕه‌های هه‌یه، بۆیه ڕه‌نگه ئێمه‌ش بتوانین سود له‌و نمونه‌یه وه‌ربگرین به‌شێوه‌یه‌كی كاتی تا له كه‌ركوك چاره‌سه‌ری كێشه‌كان بكه‌ن، واتا كه‌ركوك خۆی خۆی به‌ڕێوه‌ببات، به‌ڵام نابێته سه‌ر به‌هیچ لایه‌ك (ئیڕاق – هه‌رێمی كوردستان)، به‌ڵكو له ژێر ده‌سه‌ڵاتی هه‌ردوكیشیان ده‌بێ، به‌ڵام ده‌سه‌ڵاتی ڕه‌ها هه‌ر بۆ خودی خۆیان ده‌گه‌ڕێته‌وه، به‌ڵكو ده‌سه‌ڵاته‌كانی (هه‌رێمی كوردستان- ئێراق) ته‌نها ده‌سه‌ڵاتێكی ڕه‌مزیان ده‌بێ.
11 توێژینه‌وه پێشكه‌ش ده‌كرێ
له‌و دیداره‌دا، كه ماوه‌ی دوو ڕۆژ به‌رده‌وام ده‌بێ (11) توێژینه‌وه له‌لایه‌ن توێژه‌ران و شاره‌زایانی بواری زانسته ڕامیارییه‌كان و مێژو و یاسا پێشكه‌ش ده‌كرێ، كه سه‌رجه‌میان بابه‌تی زانستین بۆ داهاتوی كورد له ناوچه‌كه.
