لە زانکۆى کۆیە یەکەمین کۆنفرانسى نێودەوڵەتى یادى پازدە ساڵەى کۆچى دوایى ئەدیب و فەیلەسوف و بیرمەندى کورد (مەسعود محەمەد) دەستى بەکارەکانى خۆى کرد.
لە ڕێوڕەسمى کردنەوەى مەراسیمەکەدا، کە ئەمڕۆ شەممە، ڕێکەوتى (١/٤/٢٠١٧) لە هۆڵى سەرۆکایەتى زانکۆى کۆیە بەڕێوەچو، ژمارەیەکى زۆر لە لێپرسراوانى حکومى و حزبى و نوسەران و ڕوناکبیران و مامۆستایانى زانکۆ و توێژەران و خوێندکاران ئامادەیبون چەند وتەیەک پێشکەش کران.
مەسعود محەمەد یەکێکە لە نوسەر و بیرمەندە دەگمەنەکانى گەلەکەمان
د. وەلى مەحمود سەرۆکى زانکۆى کۆیە وتارى بەخێرهێنانى پێشکەشکرد و، دواتریش کورتەیەکى لەسەر گرنگى کۆنفرانسەکە و، کاریگەرى نوسین و تێڕوانینەکانى مەسعود محەمەد لە بوارى ئەدەب و نوسین خستەڕو و، کورتەیەکیشى لەسەر ژیان و ژیارى مەسعود محەمەد باسکرد و، بەیەکێک لە نوسەر دەگمەنەکانى گەلەکەمانى ئەژماریکرد. و، شارى کۆیەى بەشارێکى پر بیرمەند و شاعیر و ئەدیب وەسفکرد و، ڕاشیگەیاند: کە زانکۆکەیان بەردەوام دەبێ لە هەڵسەنگاندنى زانستى و ئەکادیمى بۆ بەرهەمى نوسەر و شاعیر و بیرمەندەکانى شارەکەیان
هەر لەو چوارچێوەیەدا، د.حەیدەر لەشکرى وتارى لێژنەى زانستى کۆنفرانسى خوێندەوە و تێدا ئاماژەى بەلایەنەکانى کۆنفرانسەکە کرد.
پیاوە گەورەکانى مێژو بەمەرگیان کۆتاییان نایات
پاشان د.یوسف گۆران وەزیرى خوێندنى باڵا و توێژینەوەى زانستى وتارێکى گرنگى لەبارەى ژیان و بەرهەمە ئەدەبیەکانى مەسعود محەمەد پێشکەشکرد و ڕایگەیاند: کۆچکردنى مەسعود محەمەد کەلێنێکى گەورەى لە ڕۆشنبیرى کوردى دروستکرد، بەڵام ئەوەى جێگەى خۆشحاڵیە ئەویە ککە پیاوە گەورەکانى مێژو، بەڕۆیشتنیان و مەرگیان بێدەنگ نابن و کۆتاییان نایەت، بەڵکو ئەوان هەمیشە لەناو ویژدان و فکرى کۆمەڵگەدا دەمێننەوە، کە بێگومان مەسعود محەمەد یەکێکە لە دیارترین ئەو کەسانە.
کۆمەڵگەکەمان هەمیشە پێویستى بەبۆچونەکانى مەسعود محەمەدە
لە بەشێکى دیکەى قسەکانیدا وەزیرى خوێندنى باڵا و توێژینەوەى زانستى باسى لە گرنگى بۆچونەکانى مەسعود محەمەد کرد و وتى: مامۆستا مەسعود محەمەد هیچ کات لە وتن نەکەوتوە، ڕەخنە و بۆچونە قوڵەکانى، بیرکردنەوە و شیکردنەوە و لێکدانەوە فراوان و هەمەجۆرەکانى، هێشتا لە هەڕەتى لاوێتیدان و کۆمەڵگەى ئێمە بەردەوام پێویستى پێیانە و، دەبێ هەمیشە گۆێیان لێبگرین.
پێشهاتە مێژوییەکان ڕاستى بۆچونەکانى مەسعود محەمەد-یان سەلماند
هەر لە وتارەکەیدا، د.یوسف گۆران باسى لە سروشتى فکرى مامۆستا مەسعود محەمەد کرد و ڕایگەیاند: سروشتى فکرى مەسعود محەمەد وابو، کە خاوەنى بیرکردنەوەیەکى قوڵى جیهانى و گشتى بو، ئەو بایەخى بەکێشەى وجودیەکانى مرۆڤ و فکر و سیاسەت دەدا، لاى ئەو ئەقڵ و وزە دەفرێکى بەتاڵ نین تا مرۆڤ پڕى لە زانست و زانیارى بکات، ئەقڵ لاى ئەو کاتێک بە مەعریفە دەوڵەمەند دەکرێ، کە بتوانێ ببەخشێ و شیبکاتەوە و، دواجار مەعریفەیەکى تازە بەرهەم بێنێ، بۆیە ئەو ڕەخنە لە ئەقڵى ڕۆشنبیرى دەگرت و هەوڵى دەدا جارێکى دیکە ئەپستمۆلۆژیا ئەو ئەقڵە دابڕێژێتەوە، بەجۆرێک کە دوربێت لە ئایدۆلۆژیایى لاسایکردنەوە، وتیشى لاى مەسعود محەمەد ڕاستیەکان لەناو وتراوەکاندا نین، بەڵکو لەناو خودى ژیاندایە، وەزیرى خوێندنى باڵا و توێژینەوەى زانستى وتى: مەسعود محەمەد لە کۆى پڕۆژەى فکرى خۆیدا هیچ کات خۆى بەیەک قوتابخانەى فکرى و یەک ئاراستەى مەعریفى نەبەستۆتەوە، بگرە ئەو دژى لە قاڵبدانى نوسین بەناوى ئەکادیمى و پۆلینبەندى، د.یوسف گۆران وتیشى ئەو هەمیشە پێیى وابو ڕاستیەکان لەناو قوڵایى ژیاندان و هیشتا بەشێکى زۆریان ئاشکرا نەبون، بۆیە ئەو خاوەنى ئەقڵێکى کراوەى ڕەخنەیى بو، هەر ئەم سروشتەشى وایکردبو کە کەسانیکى زۆر خۆیان بەنەیارى لێکدانەوەى بۆچونەکانیان بزانن، سەربارى روداوە و پێشهاتە مێژوییەکان ڕاستى بۆچونەکانى ئەوى سەلماند، بەشێکى زۆرى ئەوانەشى کە ڕەخنەیان لێدەگرت کەس قسەکانى ئەوانى بیرنەماوە.
بایەخدان بەمەسعود محەمەد بایەخدانە بەپێشخستنى کۆمەڵگەو گەشەپێدانى ئەقڵى ڕەخنەیى
وەزیرى خوێندنى باڵا و توێژینەوەى زانستى بەشێکى دیکەى وتارەکەى تەرخانکرد بۆ گرنگى ئەو ژینگەیى مامۆستا مەسعود محەمەد تەرخانکرد و ڕایگەیاند: بەشێکى ئەو سروشتە فکرییەى مەسعود محەمەد هەیبو لە کرانەوە و ڕەخنەگرتن و زانستخوازى تا فەلسەفەکارى، پەیوەندى بەهێزى بەو ژینگە ڕۆشنبیرییەوە هەبو کە ئەو هەر لە منداڵیەوە لە شارى کۆیەى ڕۆشنبیرى و نوێخوازى پێی گەیشتوە، سەربارى کاریگەرى ڕاستەوخۆى باوکى و ژینگەى خێزانى، چونکە ئەو کوڕى زانا و مەلا و کەسایەتیەکى هەرە (متنویر) و کراوەى سەردەمى خۆى بو، د.یوسف گۆران وتیشى مەلاى گەورەى کۆیە، ئەو کەسایەتیە ئینى و زانستیە بەرزە بو، کە دژى هەمو ئەقڵێکى ئاینى دواکەوتو بو، ئەو بەچەکى ئاینى دژى دابونەریتى دواکەوتوى کۆمەڵگەو داخرانى ئەقڵى ئاینى وەستایەوە و، لەم ململانێشەدا توانى ببێتە نمونە و سەرمەشقى گوڕانکارى گەورە لەناو شارى کۆیە و کاریگەرى گەورەشى بەسەر کۆى کۆمەڵگەى کوردیەوە دانا، بەو شێوەیە مەسعود محەمەد هەم کوڕی ژینگەى ڕۆشنبیرى کۆیە و بنەماڵەکەیەتى، هەمیش گەشەپێدەر و درێژەپێدەریەتى، بۆیە بایەخدان بەم کەسایەتیە گەورە مەزنە بایەخدانە بەپێشخستنى کۆمەڵگەو گەشەپێدانى ئەقڵى ڕەخنەیى.
مەسعود محەمەد لە کۆڕى خەباتى کوردایەتیدا نمونەى کەسایەتى سەردەمى خۆى بو
لە تەوەرێکى وتارە گرنگەکەیدا، د.یوسف گۆران باسى لە ڕۆڵى مەسعود محەمەد لە کۆڕى خەباتى کوردایەتى کرد و لەو بارەیەوە وتى: مامۆستا مەسعود محەمەد لە کۆڕى خەباتى کوردایەتى و بەدەستهێنانى مافە ڕەواکانى گەلەکەى بەردەوام لە خەباتى سیاسیدا بوە و، بێترس و بەوپەڕى ئازایەتیەوە بەرگرى لە نەتەوەى کورد کردوە و نمونەى کەسایەتى پڕ کاریگەرى سەردەمى خۆى بوە.
کارو بەرهەمانى مەسعود محەمەد شایەنى ئەوەن لە ئاستى خوێندنى باڵا چەندین توێژینەوەى لەبارەوە بنوسرێ
بۆ کارە فکرى و زمانەوانیەکانى مەسعود محەمەد، وەزیرى خوێندنى باڵا و توێژینەوەى زانستى ڕایگەیاند: کارە فکرى و زانستیەکانى لە بوارى توێژینەوە زمانەوانیەکانى زمان و ئەدەبى کوردى لە گۆڤارى کۆڕى زانیارى و گۆڤارەکانى دیکە، بەتایبەت کتێبەکانى (زاراوەسازى و پێوانە، لسان الکورد، وردبونەوەیەک لە چەند باسێکى ڕێزمانى کوردى، چەند حەشارگەیەکى ڕێزمانى کوردى..هتد)، وتیشى تەنها شیکردنەوەى زانستى و بێ وێنەى بنچینەى زمانى کوردى و وشەکان و ڕێسا مۆرفۆلۆجى و ڕێزمانیەکان نین، بەڵکو لە تەنیشت ئەوەوە بەرگریە لە کوردبون و وەڵامدانەوەى بەهێزى ئەو تۆمەتانەیە کە ئەوکات لەلایەن داگیرکەرانەوە دەخرایە پاڵ زمانى کوردى، لەگەڵ ڕاستکردنەوەى چەندین دیوى بەهەڵەداچون لە توێژینەوە زمانیەکاندا، حەقى خۆمانە بپرسین بۆچوى مەسعود محەمەد توانیویەتى داکۆکیى زۆر لە زمانى کوردى بکات؟ بێگومان ئەوەش بەهۆى ئەوەى مامۆستا شارەزاییەکى زۆرى لە زمانى عەرەبى و ئینگلیزى هەبوە، هەر بۆیە توانى بەراوردکاریەکى زۆر باش بکات و، بەو مەعریفە فراوانەى هەیبو توانیویەتى ئەوە بسەلمێنێت کە زمانى کوردى زمانێکى سەربەخۆەیە، د.یوسف گۆران وتیشى ئێستا کاتى ئەوەیە سود لەو میتۆدەى مەسعود محەمەد وەربگرین و زیاتر خزمەت بەزمانى کوردى بکەین، د.یوسف گۆران ئاشکراشیکرد کە لەو بوارانەشدا جارێکى دیکە مامۆستا ئەوەى سەلماند کە ئەو کەسێکى یەکجار وردەکار و قوڵ و بەتوانایە لە وردبونەوە نەک هەر لە زمانى کوردى، بەڵکو زمانەکانى دیکەى ئەم ناوچەیە و سەرچاوەو ڕەگ و ڕیشەکانیان لەناو ئەدەبیاتى نوسراو و وتراوى هەرە کۆندا، ئەوە سەربارى توێژینەوەى ئەدەبى و ڕەخنەیەکانى لە بوارى ئەدەبى کلاسیک و شیعرى، بەجۆرێک ئەوەى مامۆستا مەسعود محەمەد لەو بوارانە کردویەتى شایەنى ئەوەیە لە ئاستى خوێندنى باڵادا چەندین بڕوانامەى بەرزى لەبارەوە بنوسرێ، لێرەوە داوا لە زانکۆکانمان دەکەم لە کاتى داڕشتنى پڕۆژەکانى ماستەر و دکتۆرا کارى زیاتر لەسەر بەرهەم و کارەکانى ئەم کەڵە پیاوە بکەن، تەنانەت پڕۆژەى نەتەوەیى ئەکادیمى لەسەر بونیاد بنرێ.
وەزارەتى خوێندنى باڵا لە ڕێگەى چەندین پڕۆژەوە خزمەت بەزمانى ئەدەبى کوردى دەکات
د.یوسف گۆران تەوەرێکى دیکەى وتارەکەى تەرخانکرد بۆ کارو پڕۆژەکانى وەزارەتەکەى بۆ بایەخدان بەزمان و ئەدەبى کوردى و لەو بارەیەوە وردەکارى بەشێک لە پڕۆژەکانى خستەڕ و وتى: وەک وەزارەتى خوێندنى باڵا و توێژینەوەى زانستى سیاسەتێکى ڕونمان بۆ برەودان بەزمانى کوردى هەیە و، لەو بوارەدا چەندین پڕۆژەمان لەماوەى ئەم دو ساڵەدا بەو ئاراستەیە جێبەجێکردوە، لەوانە پشتگیریکردنى خوێندنى کوردى لە ناوچە دابڕێندراوەکان و، پاراستنى زمانى کوردى لە فەوتان، ئەوەش بەکرانەوەى تەواوى دەرگاکانى وەرگرتن بەڕوى دەرچوانى خوێندنى کوردى لەو ناوچانە، وتیشى داخڵکردنى بابەتى زمانى کوردى بۆ مامۆستایان و خوێندکارانى دەرەوەى هەرێم کە کوردى زمانى دایکیان نیە وەک وانەیەکى زۆرەکى لە زانکۆ و پەیمانگە تایبەتەکان یەکێکى دیکە بوە لە کارەکانمان، ئەوەشى ڕاگەیاندن: کە گرنگترین پڕۆژەى ئێستایان کە ڕاگەیاندیان بۆ کردوە بریتیە لە بەرنامەى ناساندن و بەنێودەوڵەتیکردنى زمان و توێژینەوەکانى کوردیە، ئەوەش بەتەرخانکردنى کورسى خوێندنى ماستەر و دکتۆرا و بەکالۆریۆس بۆ خوێندکارە نێودەوڵەتیەکان و هاتنیان بۆ زانکۆکانى کوردستان تا لێرە ئاشنایى زمان و مێژو و جوگرافیاى کوردستان بن، ئەم بەرنامەیە دەرگایەکى گەورە لە ڕوى ناساندن و گەشەسەندنى زیاترى زمانى کوردى دەکاتەوە، بەوەى تێکەڵى زانست و ئەزمونى جیهانى دەبن، لەم بوارەدا هەفتەى ڕابردو ڕێکەوتنێکى سەرەتاییمان لەگەڵ یەکەى توێژینەوەکانى کورد سەر بە زانکۆى (لیستەر) لە بەریتانیا کرد بۆ وەرگرتنى خوێندکارەکانیان لە کوردستان بۆ خوێندنى زمان و ئەدەبى کورد.
دەبێ بزاڤێکى فروان و گرنگى وەرگێڕان لەسەرجەم زمانە زیندوەکانى جیهانەوە بۆ زمانى کوردى هەبێ
وەزیرى خوێندنى باڵا و توێژینەوەى زانستى هەر لە چوارچێوەى وتارەکەیدا و، لە تەوەرى چۆنیەتى بایەخدان بەزمانى کوردى وتى: زۆر گرنگە بۆ گەشەسەندن و پاراستنى زمانى نەتەوەیمان پڕۆژەى نەتەوەیى زانستى هەمەچەشن و گەورەمان هەبێ، گرنگە ناوەند و شارەزایان و دڵسۆزانى ئەم زمانە هەوڵێکى زیاتر بدەن بۆ وەرگێڕانى سەرچاوە زانستى و ئەکادیمیە سەردەمیەکان بۆ زمانى دایکمان، ئاشکراشیکرد بەزانستیکردنى ئەم زمانە ئەوکات سەرکەوتو دەبێ کە بزاڤێکى فروان و گرنگى وەرگێڕان لەسەرجەم زمانە زیندوەکانى جیهانەوە بۆ زمانى کوردى هەبێ، د.یوسف گۆران ئەوەشى ڕاگەیاند: ئەم ئەرکە نەتەوەییە پیرۆزە وادەخوازێ کە پسپۆڕانى ئەم زمانە ئاگادارى سەرچاوە نوێیەکانى تایبەت بەزمانى زانست (Linguistics) بن، کە بێگومان بەبێ زانینى زمانى سەرچاوەکان یان وەرگێڕانیان ئەستەمە، بزاڤى فراوانى وەرگێڕان لەلایەک، زمانەکەمان بەسەرچاوە زانستیەکانى سەردەم ئاشنا دەکات و، لەلایەکى دیکەش خودى زمانەکەمان لە ڕێى داتاشین و وشەسازیەوە گەشەپێدەدات و دەوڵەمەندى دەکات، چونکە وەک زاناى زمانەوانى جیهانى (نائوم چۆمسکى) دەڵێ: لە بنەڕەتدا هیچ زمانێکى دەوڵەمەند و زمانێکى هەژار لە جیهاندا بونى نیە، بەڵکو جیاوازیەکە لە مەعریفەى نەتەوە و شارەزایانێتى بۆ زانستى زمان و زمانى نەتەوەکەیان هەیە، شاراوەش نیە ئەم مەعریفەیە، تەنها بە وەرگێڕانى سەرچاوە و بنەماکانى زانستى زمان و ئاشنابون بەو زمانە فەراهەم دەبێ.
دەکردنى یاسایەک بۆ پاراستنى زمانى کوردى گرنگە
د.یوسف گۆران وەزیرى خوێندنى باڵا و توێژینەوەى زانستى بۆ پاراستنى زمانى کوردى ڕونکردنەوەى زیاترى دا و ڕایگەیاند: ئەرکێکى دیکەى پاراستنى زمانى کوردى لەو هەمو وشە بێگانانەى دێنە ناو زمانەکەمان بەتایبەت لە ڕاگەیاندنەکان بریتیە لە دەرکردنى یاسایەکە بۆ پاراستنى زمانى کوردى، وەک ئەوەى لە فەرەنسا بۆ زمانى فەرەنسى هەیە، لەلایەکى دیکەوە زۆر پێویستە مامۆستایان و شارەزایانى زمانى کوردى توێژینەوە و پێداچونەوەى زیاتر لەسەر بنەماى میتۆدە نوێیەکانى توێژینەوەى زمان و ڕێزمان ئەنجام بدەن، نامانەوێ لێرەش ئاماژە بەکێشەى سەرەکى زمانەکەمان بدەین، کە نەبونى زمانى فەرمى و یەکگرتوە، کە بەداخەوە لەم چەند ساڵەدا پاشەکشەى کردوە نەک بەرەوپێشچون.
دەبێ بایەخى زیاتر بەبیروڕا و فکر و فەلەسەفەى مەسعود محەمەد بدرێ
لە کۆتایدا، د.یوسف گۆران وەزیرى خوێندنى باڵا و توێژینەوەى زانستى وتى: جێى خۆیەتى دەستخۆشى لە زانکۆى کۆیە بکەم، بەبۆنەى بەستنى ئەم کۆنفرانسە زانستیە لەبارەى بەشێک لە ڕەهەندەکانى فرکى و زمانەوانى بیروڕاکانى مامۆستا مەسعود محەمەدى مەزن، هیوادارم لە ڕێگەى ئەم توێژینەوانەوەوە ئاشنا بین بەچەندین دیوى دیکەى نەوتراو لە دنیا بینى ئەو کەسایەتیە گەورەى کوردستان، بەو هیوایەى بتوانین لە ساڵانى ئایندەدا زیاتر بایەخ بەبیروڕا و فکر و فەلەسەفەى مامۆستاى گەورەمان مامۆستا مەسعود محەمەد بدەین تا نەوەى نوێ باشتر بەژیان و بەرهەم خەبات و فکرى ئاشنا ببن.
چەندین وتار و هۆنراوە پێشکەشکران
هەر لە مەراسیمى کردنەوەى کۆنفرانس د.نەجاتى عەبدولڵا جێگرى سەرۆکى ئەکادیمیاى کوردى وتارێکى پێشکەشکرد، پاشان هۆنراوەیەک لەلایەن د.ئەکرەم خامۆش خوێندرایەوە، بەدوایدا، بابەتێکى مەلا بەخیتار لەبارەى مەسعوود محەمەد لەلایەن ڕەهبەر سەید برایم خوێندرایەوە، بەنمایشکردنى فیلمێکى بەڵگەنامەیى لەبارەى ژیان مەسعوود محەمەد کۆتایى بەمەراسیمى کردنەوەى کۆنفرانسەکە هات.
لەماوەى دو ڕۆژدا لە ڕێگەى هەشت پانێڵەوە شەن و کەوى بابەتە ئەدەبى و هزرى و فەلسەفیەکانى مەسعود محەمەد دەکرێ
لە کۆنفرانسەدا، کە ماوەى دو ڕۆژ دەخاێنێت، وا بڕیارە لە ڕێگەى (٨) پانێڵەوە چەندین بابەتى زانستى و ئەکادیمى لەلایەن توێژەران و نوسەرانەوە لەبارەى (هزرى مەسعوود محەمەد، کۆمەڵى مرۆڤایەتى و ئەزمونى کورد لە خوێنندنەوەى ئەپستمۆلۆژى مەسعوود محەمەددا، مەسعوود محەمەد لە شەڕى چینایەتیدا بەرەو تیۆرێکى مێژوى و کۆمەڵایەتى لە کوردستان، مڕۆڤ لە نێوان ئازادى و بێچارەیدا لاى مەسعوود محەمەد –خوێندنەوەیەکى فەلەسفیانە، مەسعوود محەمەد و ڕەخنە لە هزر، نقل العقد الراکد- قراءة فى مشروع مسعود محمد الفکری، بیرى مەسعوود محەمەد و ڕەخنە لە ەلسەفەى مەتریاڵى، بون لە جیهانبینى مەسعوود محەمەددا- توێژینەوەیەکى ڕەخنەیى فەلسەفیە، مەسعود محەمەد و ئەدەبى کلاسیکى کوردى، میتۆدى کارکردنى مەسعود محەمەد لەسەر شیعرەکانى نالى، مەسعود محەمەد و هزرددانێک لە خاکى شیعرییەتى حاجى حاجى قتدرى کۆیى، بژارى مژارى نالى ناسانەى مەسعود محەمەد، مسعود محمد بین الفکر و اڵاسلوبیة، شعریة الانزیاح الاستبداڵی عند مسعود محەمەد فی کتابه، مسعود محمد فکره من خلال أسلوبیه، الابلاغ الحجاجی المحکم فی أسلوب مسعود محمد فی کتاباته العربیة، ژیان و ڕۆڵى کارگێڕى و سیاسى مەسعود محەمەد، ڕەنگدانەوەى کەسایەتى مەلاى گەورە لەسەر مەسعود محەمەد- کتێبى گەشتى ژیانم وەک نمونە، الهام الاداریة و السیاسیة لمسعود محمد، ڕۆڵى سیاسى مەسعود محەمەد، بایەخى بیرەوەرییەکانى مەسعود محەمەد وەک سەرچاوەى مێژوى لە کتێبى گەشتى ژیانم، مەسعود محەمەد – زمان و ئەدەبى کوردى، شیعرییەتى دەقى گەشتى ژیانم، ڕەوتە ڕەخنەییەکانى دەرەوەى دەق لە توێژینەوە ئەدەبییەکانى مەسعود محەمەددا، ڕەنگدانەوەى زمانى فارسى لە کارە زمانەوانیەکانى مەسعود محەمەددا، ڕێنوسى زمانى کوردى لە سۆنگەى مەسعود محەمەدەوە، کۆمەڵى کوردەوارى و کەسایەتییەکانى کۆیە لە نوسینەکانى مەسعود محەمەد، بیرى نەتەوەیى و دەوڵەتى کوردى لاى مەسعود محەمەد، ڕێبازى توێژینەوەى مێژوییى مەسعود محەمەد لە کتێبى – حەمەغتى گەورەدا، میتۆجى مەسعود محەمەد بۆ خوێندنەوەى کۆمەڵى کوردى، حاجى قادرى کۆیى و بیرى ڕیفۆرم و نوێخوازى لە ڕوانگەى مەسعود محەمەدەوە، خوێندنەوەى نامەکانى مەسعود محەمەد، ڕەهەندى نیشتیمانى و فەلسەفى لە نامەکەى مەسعود محەمەد بۆ گۆرباتچۆڤ، الجرأة فی انتقاد النطام البعثى).