خوێنەری بەڕێز، ئەم گفتوگۆیەی لەبەر دەستتدایە لە ڕۆژنامەی (خەبات) بڵاو کراوەتەوە و لە لایەن ڕۆژنامەنووس خاتوو (ڕۆشنا)وە چەندین پرسیار ئاراستەی وەزیری پەروەردە کراوە کە دەشێت وەڵامەکانی بۆ ئێوە گرنگ بن.
***
خوێندن كۆتایی هات بە بۆچوونی زۆرێك لە شارەزایان ساڵێكی پر لە هەورازو نشێو بوو بۆ ڕەوشی پەروەردە لە هەرێمی كوردستان، بێ موچەیی و بایكۆت كاریگەری خراپی هەبوو، وەزیری پەروەردەش ئەم ڕاستییە ناشارێتەوەو پێیوایە كاریگەری سلبی هەبووە بەڵام بۆچونیشی وایە ئەوە بەو مانایە نییە كە پرۆسەی پەروەردە وەستا بێت بۆ وەڵامی پرسیاری كاریگەرییەكانی بایكۆت و رەوشی خراپی قوتابخانەكان و بەرنامەی ئامادەكاری بۆ ساڵی نوێی خوێندن بە چ رێگایەك دەكرێت ؟ لەكاتێكدا قەیرانی دارایی بەرۆكی وەزارەتی ناوبراوی گرتووە پرسی جێبەجێكردنی بریارەكانی كۆنگرەی پەروەردە لەمپەرەكانی بەردەم جێبەجێكردنی و چەند پرسێكی تر گفتوگۆیەكمان لەگەڵ پشتیوان سادق وەزیری پەروەدەدا ئەنجامدا . 
سەرەتا دەربارەی كاریگەرییەكانی بایكۆت و قەیرانی دارایی وەزیری پەروەردە پێی وابوو كە پرۆژەی باشیان هەبوو بۆ بەدی هێنانی خەونی منداڵانی كورد بەڵام ئەم هۆكارانە لەمپەڕ بوون لەبەردەم جێبەجێكردنی ؟پشتیوان سادق وەزیری پەروەردە لەمبارەیەوە وتی : 
ئێمە وەك وەزارەتی پەروەردە ساڵی ڕابردوو كۆنگرەیەكی پەروەردەیی گرنگمان بەست كە روئیاو فەلسەفەی پەروەردە بۆ دەساڵی ئایندە لە خۆدەگرێت كە پرۆژەیەكی گەورەیە خەونی گەورەی بۆ منداڵانی كوردستان دەهێنایە دی بەڵام بەداخەوە دوو هۆكاری سەرەكی یەكێكیان بایكۆت و ئەویتریان بارودۆخی دارایی هەرێمی كوردستان بێگومان كاتێك تو پرۆژەت هەبێت بۆ بەرزكردنەوەی ئاستی خوێندن پەیوەندی بە راهێنانی مامۆستایانەوە هەیە بە پەرەپێدانی ئاستی زانستی قوتابی وە هۆكاری سەرەكی مامۆستایە كاتێك دەوام نەكات یان زەوق و سەلیقەی لە ناو هۆڵی خوێندندا نەبێت پرۆسەكە بەرەو خراپی دەڕوات ئەمانە كاریگەری هەبوو باری دارایی پەروەردەش بە هەمان شێوە بەڵام هەموو ئەمانە كاریگەرییەكەی بە جۆرێك نەبوو كە پرۆسەی پەروەردە بەرەو دواوە بچێت نا ئومێد بێت یان بەلانی كەم ئەو پرۆژانەی لە كۆنگرە بریارمان لەسەردا نەمانتوانی وەكو پێویست جێبەجێی بكەین ئەمەش بەو مانایە نییە كە بڵێین ڕاوەستاوە بۆ نمونە ئێستا پۆلی یەك ئەمساڵ %25 بووە ئینگلیزی و پرۆسەكە جێبەجێكرا وە چەندین پرۆژەی تر ئێمە حەزمان دەكرد زۆر بە خێرا تر بروات، نابێت ئەوەشمان لەبیر بچێت ئەوەی لەكوردستان هەیە تەنها پەیوەندی بە بارودۆخی مامۆستاوە نییە بەڵكو پەیوەندی بە هەموو چین و توێژەكانی دیكەی كۆمەڵگاوەهەیە بۆ نمونە پێشمەرگە كە بەرگریمان لێدەكات بارودۆخی دارایی خراپە. 
دەربارەی ئەوەی كە ئایا وەك وەزیری پەروەردە و دەربارەی دۆخی مامۆستایان تاچەند پێداگریتان لەسەر ئەوەكردووە بارودۆخی مامۆستا بە جیاواز سەیر بكرێت و پرۆسەی پەروەردە بەم هۆكارە بەرەو پاشەكشە نەچێت ؟ لەمبارەیەوە وەزیری پەروەردە ئاماژەی بەوەدا كە خۆی بەردەوام لە هەوڵدا بووە ئەو وتی : 
من خۆم چەندین دیدارو كۆبوونەوەم بە شەخسی لەگەڵ مامۆستایان ئەنجامداوە زیاتر لە چوار دیداریشم لەگەڵ سەرۆكی حكومەت و جێگری سەرۆكی حكومەت كردووە لە هەموو دیدارەكانیشدا هەموو ڕێكخراوەكانی سەر بە یەكێتی مامۆستایان ئامادەبوون بەڕێوەبەری پەروەردەكان و پەروەردە گشتییەكانمان لەگەڵ بووە بۆ ئەوەی مامۆستایان بە ئارەزووی خۆیان بەرگری لە مافە كانی خۆیان بكەن . 
زۆر جار دەڵێن وەزیری پەروەردە لێدوان لەسەر پێدانی مووچە دەدات لە كاتێكدا كاری ئەو نییە پرسیارەكە ئەوەیە ئێوە لە چ ڕوانگەیەكەوە ئەو لێدوانانە دەدەن ؟ 
وەزیری پەروەردە لەمبارەیەوە ئاماژەی بەوەدا كە ئەو تا ئێستا هیچ بەڵێنێكی نەداوە ئەو دەڵێت : بە پێچەوانەوە كەمترین لێدوان لەسەر مووچەی مامۆستایان ئێمە داومانە چونكە، ئێمە لایەنی بەرپرس نین بە موچە و پەیوەندی بەوەزارەتی دارایی حكومەتی هەرێمەوە هەیە ئێمە تەنها ئەوەندەمان لەسەرە جەخت بكەینەوە 
دەڵێن وەزیری پەروەردە زیاتر سەردانی چەند قوتابخانەیەكی دیاریكراو دەكات و تائێستا لە قوتابخانەیەكی داڕوخاوی گوندێك نەبینراوە؟ 
پشتیوان سادق لەمبارەیەوە ئاماژەی بەوەدا كە ئەو بەسەدان قوتابخانەی لە شوێنە دورەكان جیا جیاكانی هەرێم بەسەر كردۆتەوە ئەو وتی : گەر بڕۆنە سەر پەیجەكەم بە ناوی پشتیوان سادق دەبینن لە پارێزگای دهۆك، ئاكرێ، زاخۆبەردەڕەش ریڤی تا دوا گوندی سنوری سلێمانیم كردووە جگە لە گەرمیان .
وەزارەتی پەروەردە ماوەیەكە بۆ پڕكردنەوەی پۆستە بەتاڵەكان داوای سی ڤی ئەكات ئایا فیعلەن دەتانەوێ كەسانی بە توانا بهێننە وەزارەتەوە بەدەر لە حسابكردن بۆ لایەنی سیاسی كەسایەتییەكان ؟ 
ئەو وەزیرە ئاماژەی بەوەدا كە هەندێك لە بڕیارەكانی كۆنگرە لایەنی ئیداری ئەوەبوو كە ئەوانەی خزمەتی 8 ساڵیان هەیە لە بەڕێوەبەری پەوەدەكان خزمەتیان كردووەو ڕۆڵیان بینیوە ئەوانە بڕۆن هەموو ئەو كەسانەی دێنە شوێنییان بە سی ڤی بێن ئەوە خۆی لە خۆیدا بڕیارێكی زۆرگرنگە بۆ ئەوەی خزمەتكردن لە پۆستەكان دیاریكراو بێت بۆ ئەوەی خەڵكی تریش بێت وزەو توانای خۆی تاقیبكاتەوە خاڵی دووەم دەستنیشانكردنەكەیە ئێمە هەوڵ دەدەین بە سی ڤی بێت بێگومان بمانەوێ یان نا تۆزێك كاریگەری سیاسی هەیەلەسەر ئەو پۆستانە ئەوە هەقیقەتە بەڵام ئەگەر هیچ نەبێت لەناو ئەو خەڵكە سیاسیانەش هەوڵ دەدەین باشترین كەسیان بەپێی سی ڤی بێت بەڵام، بە شێوەیەكی گشتی ئەگەر بارودۆخی سیاسی هەرێم لەبار بێت دڵنیام لەوەی %90 ی كارەكانمان بە سی ڤی دەبرد بەڕێوە . 
دەربارەی دەنگۆی كردنی فەرمانبەرانی سەربە وەزارەتی پەروەردە بە مامۆستا و لێكەوتەكانی ئەم بڕیارە لە ئایندەدا كاریگەری لەسەر دابەزاندنی ئاستی توانستی خوێندن كە تاچ ڕادەیەك گونجاو دەبێت ؟ 
وەزیری پەروەردە پێی وایەكە هیچ لێكەوتەیەكی خراپی نابێت ئەو وتی : ئێمە ئەم كارە بە ڕێگایەكی زانستی و ئەكادیمی دەكەین پێش هەموو شت ئێمە پێویستمان بە مامۆستا هەیە لە كاتێكدا لە حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێستادا دامەزراندنی مامۆستا نییەئەگەر یەكێك دەرچووی ئامادەیی بووئێمە بە خولێك نایكەینە مامۆستا دەچێت چوار ساڵ لە كۆلێژی بنیادی ئێواران دەخوێنێت ئینجا دەبێت بە مامۆستا ئەگەر یەكێك دەرچووی پەیمانگا بوو دوو ساڵی تر دەخوێنێتەوە ئینجا دەبێت بە مامۆستا دەرچووی بەكالۆریۆس بێت 6 مانگی تر دەخوێنێت ئینجا دەبێت بە مامۆستا وە ئێمە زیاتر تەركیز لەسەر پسپۆرییە زانستییەكان دەكەین كە زۆر ئەزمەمان لێی هەیە . 
دەربارەی تاقیكردنەوەی پۆلی نۆ كە دوو تاقیكردنەوەیە لەسەر یەك و ئەمەش مایەی نیگەرانی قوتابیانە چونكە وەك قوتابیان دەڵێن هەڵسەنگاندن بەیەك تاقیكردنەوەش دەكرێت ؟ 
ئێمە هەموو بابەتی تاقیكردنەوەكانمان بە ئامادەبوونی شارەزایانی دەرەوەو ناوەوە لە كۆنگرە بڕیارمان لەسەر داوە، وەبمانەوێ گۆڕانكاری لە هەر بڕیارێك بكەین ئەوە دەسەڵاتی وەزیر نییە بە تەنها تۆ هەر قسەیەك بكەیت پێویستە كۆنگرە یان كۆنفرانس یان ۆرك شۆپی بۆ بكرێت ئەوەی دەوترێت ڕەنگە لەڕووی زانستییەوە ڕاست بێت ڕەنگە ڕاستیش نەبێت . 
دەربارەی بە ئینگلیزیكردنی قوتابخانە بنەڕەتییەكان ئایا ئەم پرۆسەیە بەردەوام دەبێـ یان قەیرانی دارایی ڕێگرە لەبەردەم ئەنجامدانی ؟ 
ئەو پرۆسەیە بەردەوامەكەم و كوڕی هەیە بەڵام ئەنجامێكی زۆر باشی بەدەست هێناوەمن سەردانی قوتابخانەیەكم كرد لە قەزای چۆمان دوو پۆلی یەكمان هەبوو لە چۆمان ئەوەندە بە جوانی بە ئینگلیزی قسەیان دەكرد بەراستی جێگای شانازی بوو لەدەرەوەی شارەكانیش پرۆسەكە بەردەوامە ئەمساڵ پۆلی یەكە ساڵێكی تر دەبێتە دوو پار %25 مان وەرگرت ساڵێكی تر هەوڵ دەدەین بیگەیەنینە %50 بۆ پرۆگرامەكانیش بریارە ئەمساڵ 80000 كتێبی زانست و بیركاری بۆ پۆلی یەك چاپبكرێت بە ئینگلیزی . 
دەربارەی ئاسانی پڕۆگرامی ئینگلیزی بۆ ئەو قوتابخانانەی دەبنە ئینگلیزی بەجۆرێك ئەو قوتابیانەی لەباخچەی ساوایانەوە دەچێتە قوتابخانە هەمان ئەو پرۆگرامە دەخوێنێت كە لە باخچەكە فێری بوون هەوڵی گۆرینی نادەن بە تایبەتی لەو قوتابخانانەی كە بەنیازن بیگۆڕن بۆ سیستەمی ئینگلیزی ؟ 
بەڵی ئێستا لەگەڵ كۆمەڵێك كۆمپانیا لە گفتو گۆداین كەپرۆگرامێك بهێنین زیاتر قوتابی و مامۆستا بتوانن سودی لێوەربگرن بەڵام زۆر گرنگە ئەوەندەی مامۆستا كاریگەری هەیە ئەوەندە پرۆگرامەكە كاریگەری نییە. 
تاچەند لێپێچینەوە لەگەڵ ئەو قوتابخانە ئەهلیانەدا كرا كە پابەند نەبوون بە كەمكردنەوەی كرێی خوێندن دوای بڕیاری ئەنجومەنی وەزیران ؟ 
وەزیری پەروەردە بۆ ئەم پرسە وتی بڕیارەكە تەنها بۆ یەك ساڵی خوێندن بوو زۆریان جێبە جێیان كرد كەمیان پابەند نەبوون پێوەی ئەوانەی جێبە جێیان نەكردووە بە بێ ئێمە داواكاری گشتی هاتۆتە سەر خەت و دەدرێنە دادگا . 
دەربارەی پرۆگرامی مەدەنی و مافی مرۆڤ زۆرێك لە شارەزایان پێیان وایە ئەم پرۆگرامە زیادەیە و دەبێت قوتابی لە هەڵس و كەوتی مامۆستاكەو ئیدارەی قوتابخانەوە فێری ببێت لە كاتێكا وانەی زۆر پێویستتر هەیە بخوێنرێت بۆنممونە 
بەڵێ ڕاستە ئێمە ئێستا لە بەڕێوەبەرایەتی گشتی پرۆگرامەكان خەریكی هەندێك بابەتی زۆر گرنگین بە تایبەت بە نیسبەت لایەنی كۆمەڵایەتی و پەروەردەی مەدەنی و مێژوو كە گۆڕانكاری تەواوی بەسەردا دەهێنین كە بەئاسانترین شێوە پەیامەكەی ئێمە بگاتە قوتابی . 
دەربارەی دروستكردنی قوتابخانە ئایا وەزارەتی پەروەردە ڕێگە چارەیەكی تری نەدۆزیوەتەوە بۆ ئەوەی لەو ڕێگایەوە قوتابخانە دروست بكات تاكەی ئەبێت چاوەڕێی خێرخواز بكات ؟ 
لەمبارەیەوە وەزیری پەروەردە ئاماژەی بەوەدا كە لەڕووی ئاینی و ئەخلاقی و نیشتمانییەوە دروستكردنی قوتابخانە زۆر موقەدەسە بەڵام بە داخەوە وشیاری ئەركی دروستكردنی قوتابخانە لە كۆمەڵگای ئێمەدازۆر لاوازە هەرچەندە خەڵك هەیە قوتابخانەی دروستكردووە لەم ڕۆژانەدا ڕێو ڕەسممان بۆ كردنەوەی قوتابخانەیەكی 18 پۆلی كردەوە كە یو بی هۆلدینگ دروستی كردبوو كە دەیەمین قوتابخانەیە وەخەڵكی تریش داواكاری پێشكەش كردووە بۆ ئەوەی قوتابخانە دروست بكات جگە لەوە هەڵمەتی نۆژەنكردنەوەی قوتابخانەكان سەرەڕای ئەو بارو دۆخە ئەمساڵ 600 قوتابخانە بۆ ئێمە نۆژەنكراوەتەوە لە هەرێمی كوردستان هیوادارین لە ساڵی ئایندە زیاتر بێت . 
سێ ساڵ پێش ئێستا دوو باخچەی ساوایان كرانەوە بە ناوی هاوشێوەی نێو دەوڵەتی بەڵام دواتر گۆران بۆ ئاسایی وەك باخچەكانی تر هۆكاری ئەوە چی بوو ئایا هەمان ئەو ڕاوێژكارانە نەبوون ئەم ناوەیان نا بۆ گۆران وە ئێستاش هەر وەرگرتن بە شێوازی تیروپشك بەڕێوە دەچێت ؟ 
خۆی هاوشێوەی نێو دەوڵەتی زاراوەیەكی زۆر غەریبە بۆیە ئەو بڕیارە درا ناونیشانی وەك باخچەكانی تر بێت بۆ تیروپشكیش لە هەر قوتابخانەیەك داواكاری لە ژمارەی كورسی زۆرتر بێت دەكرێتە تیروپشك . 
دەربارەی چاپكردنی كتێبیش بۆساڵی ئایندە وەزیری پەروەردە وتی لە ئێستادا ئەوە یەكێكە لە گرفتەكانمان ئێمە لە پۆلی چوارەوە تا پۆلی 12 %50 كتێبەكان چاپ دەكەین لە پۆلی یەك بۆ سێ %100 كتێبەكان چاپ دەكەین چونكە ئەو تەمەنە ناتوانن كتێب وەك پێویست بپارێزن كە بە هۆی قەیرانەوە تا ئێستا دەستمان پێنەكردووە كە دەبوو لە مانگی چوارەوە دەست پێبكەین ئومێد دەكەم بتوانین بەزوترین كات دەست پێبكەین . 
وەڵامی پرسیاری منداڵێك لە تاقیكردنەوەكاندا هەموو میسر دەهەژێنێت
خەبات / ڕۆشنا 
لەكاتی ئەنجامدانی تاقیكردنەوە لە خوێندنگایەكی بنەڕەتی لە میسر و لە پرسیارێكی وانەی زمانی عەرەبیدا دەڵێت باسی فەزڵی دایك بكە بەسەر منداڵەكانیەوە، منداڵێك دەنووسێت “دایكم مرد و هەموو شتێكیش لەگەڵ ئەودا مردن”، ئەم دێڕە لەڕێی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانەوە هەموو میسری هەژاند.
لەكاتی تاقیكردنەوەكاندا لە یەكێك لە خوێندنگاكانی میسر و بە دیاریكراوی لە وانەی زمانی عەرەبیدا مامۆستای ئەو وانەیە دایك وەك پرسیارێك لەو تاقیكردنەوەیەدا دەهێنێتەوە، ئەو منداڵە تەمەن 11 ساڵە كە قوتابی پۆلی پێنجەمی سەرەتاییە تەنها بە دێڕێك وەڵامی ئەو پرسیارە دەداتەوەو دەنووسێت “دایكم مرد و هەموو شتێكتیش لەگەڵ ئەودا مردن”.
ئەو دێڕەی منداڵەكە نووسیویەتی جگەلەوەی نمرەیەكی باشی لەسەر وەرگرتووە، لە تۆڕەكانی كۆمە ڵایەتی بووە بابەتێكی گەرمی رۆژ و ناخی زۆرێكی هەژان 
ئەوقوتابییە ناوی محەمەد عەبدولكەریمەو قوتابی پۆلی پێنجەمی سەرەتاییە لە یەكێك لەقوتابخانەكانی ئیدارەی شێخ زوید لە باكووری شاری سینا، ئەو دەربڕینەشی بۆ دایكی بووە كە هەر لە تەمەنێكی بچووكی ئەمدا مردووەو بەجێیهێشتوون، محەمەدیش پێیوایە بە مردنی دایكی هەموو شتەكان مردوون

لەسەر وەڵامدانەوەی ئەو منداڵە عادل عەبدولمونعیم، بریكاری وەزارەتی پەروەردەو فێركردن لە پارێزگای سینا وتی: “ئەو قوتابخانەیە لەكۆی 14 نمرە لەسەر ئەو پرسیارە 11 نمرەی بەخشیوەتە محەمەدی تەمەن 11 ساڵ، جگەلەوەش بڕوانامەی رێزلێنانیان پێبەخشیوە بۆ بەرزكردنەوەی رۆحی منداڵەكە
.”.

لە ساڵی داهاتووەوە تاقیكردنەوەی هەڵسەنگاندن بۆ پۆلە شەشەمی بنەڕەتی ئەنجامدەدرێت
خەبات /لاپەرەی پەروەردە 
بڕیارە لەساڵی داهاتوو تاقیكردنەوەی سەرتاسەری بۆ هەڵسەنگاندنی پۆلی شەشەم ئەنجامبدرێت و ئەم هەڵسەنگاندنە تەنها بۆ دەرخستنی ئاستی زانستی قوتابی و مامۆستایە و لەدوای تاقیكردنەوەی ئاسایی قوتابخانەكان ئەنجامدەدرێت پەیوەندی بە دەرچوون و دەرنەچوونی قوتابییەوە نابێت بۆ دەستنیشانكردنی ڕیزبەندی یەكەم و دووەمی قوتابخانەكانە . 
بەپێی بڕیارێكی وەزارەتی پەروەردە ئەزموونەكان بە ژمار 580 لە 1-2-2016 تییدا هاتووە كە تاقیكردنەوەكە ئەمساڵ ئەنجامنادرێت و دەخرێتە ساڵی ئایندە كە دەبوو ئەمساڵ ئەم پڕۆسەیە جێبەجێبكرایە بەڵام بەهۆی جەند بابەتێكەوە كە ئاماژەیان پێكردووە تاقیكردنەوەكە ئەمساڵ ئەنجامنادرێت .